Ο Ξανθιώτης Άγγελος Καραλής – το λαμπρό αστέρι του ελληνικού στίβου.

Ο Ξανθιώτης Άγγελος Καραλής – το λαμπρό αστέρι του ελληνικού στίβου.

Ο ιστορικός Μουσικογυμναστικός Σύλλογος “Ορφεύς” Ξάνθης συστάθηκε το 1900 κι αναγνωρίστηκε επίσημα από το Οθωμανικό Κράτος το 1903. Ιδρύθηκε την εποχή της μπελ-επόκ της Ξάνθης (1860-1910), τον πλούτο της οποίας εξασφάλιζε και τροφοδοτούσε η μονοκαλλιέργεια και η εμπορία του “χρυσόφυλλου” καπνού της. Στη δεκαετία του 1910, μέσα στο χαλασμό των πολεμικών συγκρούσεων, των εθνικών ανακατατάξεων στη Βαλκανική και την επάρατη πρώτη Βουλγαρική Κατοχή και Προσάρτηση (1912-1919), ο σύλλογος έπαψε να υπάρχει. Στις 4 Οκτωβρίου του 1919 η Ξάνθη γιορτάζει τα Ελευθέριά της κι ο ιστορικός σύλλογος ξαναγεννιέται μέσα από τις στάχτες του. Ο γενικευμένος ενθουσιασμός, που επικρατεί μετά την απελευθέρωση της πόλης, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια αναγεννητική πορεία στις τέχνες, στα γράμματα, στην οικονομία, στο εμπόριο κι ασφαλώς στον αθλητισμό. Προύχοντες, τοπικοί αθλητικοί παράγοντες κι απλοί πολίτες, που εμφορούνται από αγνό και φίλαθλο πνεύμα αγκαλιάζουν το σύλλογο και πολλοί απ' αυτούς ...συνωστίζονται για ν' αναλάβουν υπεύθυνες διοικητικές θέσεις. Αξίζει εδώ ν' αναφερθούν μερικοί Ξανθιώτες της εποχής εκείνης, που με την αγάπη και την προσπάθειά τους ανέδειξαν τον Ορφέα, όπως οι : Μπρωκούμης, Καλεύρας, Ρουσόπουλος, Λαλαζήσης, Μαυρομιχάλης, Χασιρτζόγλου, Χρηστίδης, Χατζηγεωργιάδης, Λαδάς, Τσάντης, Σπάθης, Λουκοβίκας, Λαλάγκας, Γεραγάς, Μιχάλογλου, Χατζιδάκις (πατέρας του Μάνου), Κεσσίνης,Μπασιούδης και τόσοι άλλοι.

Η Θεά Τύχη επεφύλαξε στον Ορφέα μια απροσδόκητη εύνοια κι αυτή ονομαζόταν Αλέξανδρος Τουφφερής. Το 1921 ήρθε στη Ξάνθη, ύστερα από υπαλληλική σταδιοδρομία σε διευθυντικές θέσεις στην Τράπεζα Αθηνών, ο παλιός ολυμπιονίκης Α. Τουφφερής, που μαζί με τον Ξανθιώτη φίλο του Νικ. Κωνσταντινίδη ίδρυσαν μια καπνεμπορική ομόρρυθμη εταιρεία. Οι ιθύνοντες του Ορφέα δεν έχασαν την αναπάντεχη ευκαιρία και τον τοποθέτησαν σε θέση οδηγού μιας ξέφρενης ανοδικής πορείας του συλλόγου, που οι επιτυχίες των αθλητών του καταγράφηκαν με μεγαλογράμματη γραφή στην ελληνική αθλητική γραμματεία. Τον Αύγουστο του 1923 ο Τουφφερής εκλέγεται πρόεδρος του Ορφέα και πρώτο του μέλημα είναι η αύξηση της έκτασης του Σταδίου και η διαμόρφωσή του. Στις αρχές του 1924 και λίγο πρίν την έναρξη των Β΄Πανθρακικών Αγώνων Στίβου , που έγιναν στη Ξάνθη στις 28-29-30 Ιουνίου, ο ιστορικός σύλλογος διαθέτει ένα από τα καλύτερα Στάδια στην Ελλάδα. Δεν στάθηκε όμως σ' αυτό ο ανήσυχος Τουφφερής κι έκανε κάτι ακόμη πιο εντυπωσιακό. Έφερε στα τέλη του 1924 για προπονητή του Ορφέα, τον μέγιστο στο χώρο του ελληνικού αθλητισμού Σοφοκλή Μάγνη, που την εποχή εκείνη ήταν αρχιπροπονητής της Εθνικής Στίβου της Ελλάδας.

Ο ενθουσιασμός των Ξανθιωτών και η αγάπη τους για τον αθλητισμό, η συνεχής κι ακούραστη προσπάθεια των διοικούντων τον σύλλογο, ο Δήμαρχος Ευριπίδης Χασιρτζόγλου, ο Α. Τουφφερής, ο Σ. Μάγνης, το διαμορφωμένο Στάδιο και κυρίως η ευλογημένη μάζα των ταλαντούχων αθλητών του, ήρθαν όλα μαζί και “κούμπωσαν” σφιχτά σ' ένα πρωτόγνωρο “παζλ” αδιαμφισβήτητων επιτευγμάτων κι επιτυχιών του Ορφέα. Τ' αποτελέσματα του ιδανικού συνταιριάσματος και οι πρωτιές των αθλητών ήρθαν σχεδόν άμεσα τόσο στους Πανθρακικούς και Παμμακεδονικούς, όσο και στους Πανελλήνιους Αγώνες. Εμβόλιμα εδώ να ειπωθεί, ότι στους τότε Πανθρακικούς Αγώνς έπαιρναν μέρος σύλλογοι από την Αλεξανδρούπολη μέχρι και τη Θεσσαλονίκη κι ακόμη αθλητές μεγάλων στρατιωτικών μονάδων της Βόρειας Ελλάδας. Στο στερέωμα της ελληνικής αθλητικής κοινότητας ξεπετάχτηκε ένας γαλαξίας Ξανθιωτών αθλητών, που μεσουράνησαν στη δεκαετία του 1920, όπως οι πολυνίκες: Γ. Κουρμουλής, Κ. Τριανταφυλλίδης, Χ. Οικονόμου, Μ. Χασιρτζόγλου, Κ. Κιουτσούκαλης, Α. Ρεπαντάς, Χ. Αϊβαζιάν, Σ. Γραμμενίδης, Κ. Τσάντης, Π. Χατζηγρηγορίου, Κ. Παπαστεργίου, Κ. Αλβανόπουλος, Π. Τζάκης, Ο. Σφίνιορ, Π. Δημητρακόπουλος, Β. Μαυρουδής, Π. Παπάζογλου, Κλ. Μιχάλογλου, Παχείδης, Νετζήπ, Φεράτ, Μπασματζιάν, Παπαζιάν, Ζώτος, Σιδερίδης, Μακρόπουλος, Παπαγεωργίου, Μπρωκούμης, Πασχαλίδης, Λαλάγκας, Μπίκας, Ανδρέου, Πανταζής, Ταμπόσης, Βαρδαλής, Καλλιπολίτης, Τρύφων ...

Η συνταγή των επιτυχιών του Ορφέα είχε ήδη ετοιμαστεί μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '20, η αθλητική ατμόσφαιρα της πόλης ήταν πρόσφορη, γόνιμη και ώριμη για ν' αναδυθεί μέσα απ' αυτήν το λαμπρό αστέρι της, ο δρομέας ταχύτητας Άγγελος Καραλής. Η εμφάνισή του στην ελληνική αθλητική σκηνή ήταν αστραφτερή, όπως διαπιστώνουμε στο παρακάτω τμήμα του χρονικού της καριέρας του.

Δ΄Πανθρακικοί Αγώνες, Ξάνθη 27-28-29-30/6/1926 : 100μ 1ος Άγγελος Καραλής – 200μ 1ος Ά.Καραλής – τριπλούν 1ος Α.Καραλής – σκυταλοδρομία 4Χ100μ 2ος Ορφεύς (ο Α.Καραλής στο τελευταίο 100στάρι) – 400μ 2ος Α.Καραλής – μήκος 3ος Α.Καραλής (πρώτος ο Ρεπαντάς).

Ε΄Πανθρακικοί Αγώνες, Δράμα 2-3-4/7/1927 : 200μ 1ος Α.Καραλής – 400μ 1ος Α.Καραλής – μήκος 2ος Α.Καραλής.

Πανελλήνιοι Αγώνες 17-18-19/9/1927, Θεσσσαλονίκη : Χρυσό Α.Καραλής με την ομάδα του Ορφέα στα 4Χ400μ (Χασιρτζόγλου, Τριανταφυλλίδης, Οικονόμου, Καραλής).

Ζ΄Πανθρακικοί Αγώνες 30/6-1-2/7/1929, Ξάνθη : Αντιπρόσωπος του ΣΕΓΑΣ στους αγώνες ο Αλ.Τουφφερής. Στα ημιτελικά των 100μ, ο Α.Καραλής κάνει 11΄΄ και ισοφαρίζει το πανελλήνιο ρεκόρ. Γράφει ο συντάκτης της εφ. “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ” στο φύλλο της Δευτέρας 1 Ιουλίου 1929 σελ. 5 για τον Καραλή, “ούτος χθες ευρίσκετο εις υπέροχον φόρμαν, ταχέως δε θα καταρρίψη και αυτήν την πανελλήνιον επίδοσίν του”. Τελικός 100μ 1ος Α.Καραλής 11΄΄2/5 (11΄΄4) – μήκος 1ος Α.Καραλής – 200μ 1ος Α.Καραλής 23΄΄6 – 400μ 1ος Α.Καραλής 52΄΄9 – 4Χ100μ αργυρό Α.Καραλής με την ομάδα του Ορφέα – 4Χ400 χρυσό Α.Καραλής με τον Ορφέα 3΄41΄΄6 (Χασιρτζόγλου-Νετζίπ-Λαλάγκας-Καραλής), πανθρακικό ρεκόρ.

Πρωτάθλημα Βόρειας Ελλάδας 31/8/-1-2/9/1929, Θεσσαλονίκη : 100μ 1ος Α.Καραλής 11΄΄6 (προκρ. 11΄΄4) – 200μ 1ος Α.Καραλής 23΄΄8 – 400μ 1ος Α.Καραλής 53΄΄4 – 4Χ100 αργυρό Α.Καραλής με τον Ορφέα 47΄΄2 – 4Χ200 αργυρό Α.Καραλής με τον Ορφέα 1΄39΄΄4 (Χασιρτζόγλου-Παχείδης-Νετζίπ-Καραλής) - 4Χ400 χρυσό Α.Καραλής με τον Ορφέα (Χασιρτζόγλου-Φεράτ-Νετζίπ-Καραλής) 3΄47΄΄8. Στο Πρωτάθλημα της Νότιας Ελλάδας (Αθήνα), που έγινε συγχρόνως μ' αυτό της Βόρειας, στα 4Χ400 η πρώτη ΑΕΚ έφερε χρόνο 3΄48΄΄2. Γράφει για τη συναρπαστική σκυταλοδρομία 4Χ200 ο αθλητικογράφος της εφημ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στο φύλλο της Δευτέρας 2-9-1929, “Δια την πρώτην θέσιν διεξήχθη πεισματώδης αγών, την οποίαν απ' αρχής μέχρι τέλους εκράτησαν οι Ηρακλειδείς αθληταί. Μέχρι της τρίτης διαδρομής την δευτέραν θέσιν είχον οι δρομείς του ΠΑΟΚ, αλλά ο δαιμόνιος Καραλής καίτοι έλαβεν την σκυτάλην περί τα 20μ μετά τον Κωσταντινίδην (ΠΑΟΚ), κατόρθωσε να τον προσπεράσει και να τον αφήσει περί τα 8μ, απειλήσας επικινδύνως και τον Ζηράν του Ηρακλέους δια την πρώτην θέσιν” και συνεχίζει “Η ομάς του Ηρακλέους κατέρριψεν την πανελλήνιον επίδοσιν κατά 3΄΄ και η ομάς του Ορφέως κατά 2΄΄6 ”. Όπως βλέπουμε, ο μεγάλος Καραλής έπεσε με τον Ζηρά στο νήμα με διαφορά στήθους κατά 0.4΄΄.

Παμβαλκανικοί στίβου 22-28-29/9/1929, Αθήνα : ο Α.Καραλής συμμετέχει με την Εθνική Ελλάδας στις σκυταλοδρομίες : 4Χ100μ χρυσό 45΄΄4 (Ρ.Φραγκούδης-Α.Καραλής-Χρ.Μάντικας-Ν.Βαμβακάς) – 4Χ200 χρυσό 1΄37΄΄0 εθν. ρεκόρ (Ρ.Φραγκούδης-Α.Καραλής-Χρ.Μάντικας-Ν.Βαμβακάς) – 4Χ400 χρυσό 3΄39΄΄8 ε.ρ. (Α.Καραλής-Ι.Κορρές-Ε.Μοιρόπουλος-Λ.Πολιουδάκης).

Θ΄ Πανθρακικοί Αγώνες 28-29-30/6/1931, Καβάλα : μήκος 1ος Α.Καραλής 6.275μ – 100μ 1ος Α.Καραλής 11΄΄1 (η δεύτερη καλύτερη επίδοση του πρώτου εξαμήνου του 1931) – 200μ 1ος Α.Καραλής 23΄΄5.

Για την τόνωση του αθλητισμού στην πολύπαθη Θράκη το Ελληνικό κράτος απ' όσα συμπεραίνω, ύστερα από τη μακροχρόνια έρευνά μου, στέλνει δυο απ' τα επίλεκτα μέλη του αθλητισμού στη Ξάνθη. Τον έμπειρο στην διοίκηση και πρώην ολυμπιονίκη Αλέξανδρο Τουφφερή και τον αρχιπροπονητή της Εθνικής ομάδας στίβου Σοφοκλή Μάγνη, τον οποίο διορίζει στον Ελληνικό Στρατό με τον βαθμό του ταγματάρχη.

Αν αναλογιστούμε τις συνθήκες που έκαναν πρωταθλητισμό οι μεγάλοι αυτοί ερασιτέχνες αθλητές του παρελθόντος και τα έντονα προβλήματα βιοπορισμού που αντιμετώπιζαν, τότε βλέποντας τις επιδόσεις τους καταλαβαίνουμε το μέγεθος της αξίας τους.

Σήμερα η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού, τα σύγχρονα στάδια, η αθλητιατρική επιστήμη, ο τεχνικός εξοπλισμός κι ο επαγγελματισμός των αθλητών έχουν εκτοξεύσει στα ύψη τις επιδόσεις, μέσα ωστόσο σε μια γενικευμένη αδιαφορία των διοικούντων τον αθλητισμό και σε μια διάχυτη καχυποψία του κόσμου για τον ... τρόπο που επιτυγχάνονται αυτές.

Πέρασαν πολλές δεκαετίες από τότε και η γη της Ξάνθης ξαναγέννησε ένα άλλο Άγγελο, το μεγάλο σπρίντερ Άγγελο Παυλακάκη που κατέχει το εθνικό ρεκόρ στα 100μ με τον ακατάρριπτο ίσαμε τώρα χρόνο 10΄΄11 (1997).

Σ' ανέσυρα αθόρυβα στο σήμερα, ψαχουλεύοντας στο αχαρτογράφητο και σκοτεινό χρονοντούλαπο της ξανθιώτικης αθλητικής ιστορίας, λαμπρό αστέρι του ελληνικού στίβου Άγγελε Καραλή.

Οι πηγές της πληροφόρησής μου είναι :

-εφημερίδες και περιοδικά εποχής.

-Στέφανος Ιωαννίδης.

-Θωμάς Εξάρχου.

-“παλιές φωτογραφίες Ξάνθης”.

-Διαδίκτυο.

-Προφορικές μαρτυρίες.

Εικόνες και σχόλια.

 

1. Έκανα χρόνια στο ψάξιμο για να βρώ μια τέτοια φωτογραφία σου, λαμπρό αστέρι του ελληνικού στίβου, Άγγελε Καραλή. Οι παλαιοπώλες κουράστηκαν να με βλέπουν χωμένο ατελείωτες ώρες μέσα στις αραχνιασμένες και σταμπαρισμένες απ' την πατίνα του χρόνου συλλογές παλιών εντύπων και φωτογραφιών. Στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠ στο φύλλο της 5ης Ιουλίου 1929 σελ.2, γράφει ο ανταποκριτής σχετικά με την εντυπωσιακή κούρσα των 400μ των Ζ΄Πανθρακικών Αγώνων του 1929 : “τελικός 400μ 1ος Καραλής 52΄΄9, 2ος Κωνσταντινίδης (ΠΑΟΚ) 53΄΄2 ... Το αγώνισμα τούτον ήτο θεαματικόν λόγω της σκληράς πάλης ήτις συνήφθη μεταξύ Κωνσταντινίδου και Καραλή. Ο πρώτος προηγείτο μέχρι των 350 μέτρων αλλ' ο Καραλής αναπτύξας ακολούθως ταχύτητα κατώρθωσε να τον προσπεράσει και να τερματίσει πρώτος”. Για την ίδια κούρσα των 400μ γράφει ο ανταποκριτής της εφημερίδας “Η Βραδυνή” στο φύλλο της 3ης Ιουλίου 1929, σελ.5, “Ο Καραλής εδικαίωσε την φήμην του και απέδειξε ότι θα καταστή δεινός αντίπαλος των Αθηναίων και ξένων αθλητών”. Σ' αυτούς τους αγώνες ο Α.Καραλής με χρόνο 11΄΄ στα 100μ ισοφαρίζει την πανελλήνια επίδοση. Η φωτογραφία σου έχει βγει σίγουρα στο στούντιο του Ξανθιώτη καλλιτέχνη φωτογράφου του Μεσοπολέμου Γεώργιου Κεσσίνη, που τότε ήταν έφορος του αθλητικού τμήματος του Ορφέα. Άλλωστε αυτό μας το ψιθυρίζει στο αυτί το σκηνικό και η σκηνοθετημένη πόζα. Το φωτογραφείο του Κεσσίνη ήταν σε μια κάθετη πάροδο της Βασιλέως Κωνσταντίνου, εκεί που μεταπολεμικά στεγάστηκε το καφενείο “καναρίνια” του Παλαγάκη. Η φωτογραφία είναι του περιοδικού ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ – 1927.

2. Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε σε λεύκωμα του αείμνηστου Στέφανου Ιωαννίδη, χωρίς ονόματα. Πρώτη σειρά οκλαδόν από αριστερά, Άγγελος Καραλής και Κωνσταντίνος Κιουτσούκαλης (στην αθλητική ιστορία τον βρίσκουμε και σαν Κιτσούκαλης). Στη μεσαία σειρά αριστερά ο Μάρκος Χασιρτζόγλου και δίπλα του ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης. Πίσω δεξιά ο έφορος του αθλητικού τμήματος του Ορφέα Γεώργιος Κεσσίνης και με στρατιωτική στολή ο μέγιστος Σοφοκλής Μάγνης. Η φωτογραφία εκτιμώ πως έχει ληφθεί την Άνοιξη του 1927 στο φωτογραφείο του Γ. Κεσσίνη. Γράφει ο ανταποκριτής της Ξάνθης Θ.Καραλέτσος της εφημερίδας ΤΟ ΦΩΣ της Θεσσαλονίκης, στο φύλλο της 26ης Αυγούστου 1927 σελ.3, “ Ανεχώρησε χθες δια της ταχείας ο ταγματάρχης Σοφοκλής Μάγνης τέως γυμναστής του Ορφέως προπεμφθείς εις τον σταθμόν υπό των αθλητών του συλλόγου ...”. Μετά από λίγους μήνες θα επανέλθει στον Ορφέα, για να συνεχίσει το έργο του.

3. Η πανίσχυρη ομάδα σκυταλοδρομίας του Ορφέα 4Χ100μ – 4Χ200μ – 4Χ400μ και σκυταλοδρομίας εποχής 1500μ (800-400-200-100), που σάρωσε τα μετάλλια στους ελληνικούς στίβους στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '20 και στις αρχές της δεκαετίας του '30. Την ομάδα πλαισίωναν κατά περίπτωση κι άλλοι πρωτοκλασσάτοι αθλητές, όπως Παχείδης, Φεράτ, Νετζήπ, Λαλάγκας, Παπαμιλτιάδης, Παπαστεργίου κ.α. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 1927.

4. Δ΄Πανθρακικοί Αγώνες Στίβου τον Ιούνιο του 1926 στη Ξάνθη. Είναι ο τελικός των 100μ στο διευρυμένο και διαμορφωμένο Στάδιο του Ορφέα και δεξιά με τη λευκή στολή ο νικητής Άγγελος Καραλής. Δεύτερος με τη μαύρη στολή ο Μ. Κωνσταντινίδης του συλλόγου ΡΟΔΟΠΗ Κομοτηνής και τρίτος ο Σκιαδάς του Ηρακλή Θεσ/νίκης.

Η φωτογραφία είναι απ' το Λεύκωμα “ΞΑΝΘΗ 1870-1940” σελ.172 του βραβευμένου συγγραφέα – ιστορικού Στέφανου Ιωαννίδη. Η φωτογραφία επίσης δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Κυριακή 11 Ιουλίου 1926 σελ 9.

5. Αθλητική ομάδα στίβου του Ορφέα της δεκαετίας του '20. Η φωτογραφία, που δημοσιεύτηκε σε Λεύκωμα του αείμνηστου Στ.Ιωαννίδη χωρίς χρονολογία και ονόματα, έχει ληφθεί μ' ελάχιστη πιθανότητα λάθους το 1925 μπροστά στο σκέπαστρο του Σταδίου κι απ' αυτή λείπει ο Άγγελος Καραλής. Όσους έχω ταυτοποιήσει τους έχω αριθμημένους, για δε τους υπόλοιπους έχω επιφυλάξεις κι αμφιβολίες. : 1 Κορνήλιος Αλβανόπουλος – 2 Θ.Παπαμιλτιάδης – 3 Χαράλαμπος Οικονόμου – 4 ο πρόεδρος του Ορφέα Αλέξανδρος Τουφερής – 5 ο μέγιστος προπονητής Σοφοκλής Μάγνης – 6 Αρσένιος Ρεπαντάς – 7 Κων/τίνος Κιουτσούκαλης – 8 Ιωάννης Πασχαλίδης – 9 Θεοχάρης Μπίκας – 10 Μάρκος Χασιρτζόγλου – 11 Κων/τίνος Τριανταφυλλίδης – 12 Σταμάτιος Γραμμενίδης – 13 Κων/τίνος Παπαστεργίου – 14 Παντελής Χατζηγρηγορίου – 15 Κωνσταντίνος Τσάντης. Στον εντοπισμό του Αρσ.Ρεπαντά βοήθησε η κόρη του και καλή μου φίλη Μάρθα Ρεπαντά-Σαγρέδου.

6. Ο Ελληνογάλλος Ολυμπιονίκης Αλέξανδρος Τουφφερής (από πατέρα Γάλλο και μητέρα Ελληνίδα Alexandre Tuffere 1876-1958). Στην πρώτη Ολυμπιάδα, Αθήνα 1896, ο Α.Τουφφερής με τα χρώματα της Γαλλίας κατακτά στο τριπλούν τη δεύτερη θέση με 12.70μ. Στην Ολυμπιάδα των Παρισίων του 1900 στο ίδιο αγώνισμα παίρνει την έκτη θέση με τα γαλλικά χρώματα. Συμμετέχει στη Μεσολυμπιάδα των Αθηνών το 1906 με την Εθνική Ελλάδας. Στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Στίβου του 1901 στην Αθήνα, ο Α.Τουφφερής αγωνίζεται με τον Πανελλήνιο Γ.Σ. και κατακτά τις ακόλουθες θέσεις : 110μ εμπόδια 1ος 17΄΄6 – μήκος 1ος 5.98μ – τριπλούν 1ος 13.16μ – ύψος μετά φοράς 2ος 1.50μ Στους Πανελλήνιους Στίβου του 1906 συμμετέχει με την ομάδα του Εθνικού Γ.Σ. Αθηνών και στα 110μ εμπόδια καταλαμβάνει την πρώτη θέση. Στους Πανελλήνιους του 1907 στα 110μ εμπόδια έρχεται δεύτερος και στο μήκος άνευ φοράς πάλι δεύτερος με πρώτο τον μεγάλο Κωνσταντίνο Τσικλητήρα. Στο αγώνισμα αυτό στο τέλος του Μεσοπολέμου πρωταγωνίστησε ένα άλλο μεγάλο όνομα, ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Η Ξάνθη ευτύχησε να έχει κοντά της ένα γνώστη του αθλητισμού αυτού του επιπέδου, όπως ήταν ο Αλέξανδρος Τουφφερής και υπήρξε αναμφίβολα ο κύριος αναμορφωτής του Μουσικογυμναστικού Συλλόγου Ορφεύς. Εκλέγεται πρόεδρος του συλλόγου το καλοκαίρι του 1923 και παραμένει στη θέση αυτή μέχρι τα τέλη του 1925. Επί των ημερών του μπήκαν οι βάσεις, ώστε ο σύλλογος ν' αναδειχθεί σαν ένας από τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα. Για τους άμεσους συνεργάτες του μας πληροφορεί το περιοδικό “Αθλητική Επιθεώρησις”, στο φύλλο του Νοεμβρίου 1923 σελ. 9,10 “... ο Πρόεδρος του Ορφέως έχει σπουδαίους και πολύτιμους συνεργάτες, τον Αντιπρόεδρο Ανδρέα Κ.Τσάντη και τον Γεώργιο Μπασιούδη Γενικό Γραμματέα ...”. Σχετικά με την αποχώρησή του, γράφει ο ανταποκριτής Ξάνθης της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στο φύλλο της Τρίτης 22 Δεκεμβρίου 1925 σελ.2, ότι ο Α.Τουφφερής πληροφόρησε τα μέλη της διοίκησης του Ορφέα την απόφασή του ν' αποχωρήσει από την Ξάνθη για λόγους εργασίας και με την υπόσχεση να βοηθήσει στο μέλλον το σύλλογο οσάκις παρουσιαστεί ανάγκη. Υπήρξε υπάλληλος της Τράπεζας Αθηνών για τουλάχιστον είκοσι χρόνια.

7. Ο Σμυρνιός Σοφοκλής Μάγνης ήταν το “ιερό τέρας” της προπονητικής του κλασσικού αθλητισμού στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Ήταν πτυχιούχος γυμναστής – προπονητής του Διδασκαλίου Γυμναστικής Αθηνών και το 1902 διορίστηκε διευθυντής της νεοσυσταθείσας Σχολής Γυμναστών Πανιωνίου Σμύρνης. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1910 μέχρι το 1922 γυμνάζει τον Πανιώνιο Σμύρνης και δημιουργεί σ' αυτόν ομάδες μπάσκετ και βόλεϊ. Το 1922 έρχεται στην Αθήνα και προσπαθεί ν' ανασυγκροτήσει τον Πανιώνιο στη νέα του έδρα, που είναι η Νέα Σμύρνη. Το Ελληνικό Κράτος γρήγορα του αναθέτει την εκγύμναση της Εθνικής Ομάδας Στίβου, που πρόκειται να πάρει μέρος στην Ολυμπιάδα του 1924 των Παρισίων. Στα τέλη του 1924 αναλαμβάνει τον Μουσικογυμναστικό Σύλλογο “Ορφεύς” Ξάνθης ύστερα από πρόσκληση, που του απηύθυνε ο ολυμπιονίκης πρόεδρος του συλλόγου Αλέξανδρος Τουφφερής (περιοδικό ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ 1924) κι αφού προηγουμένως ίδρυσε την ομάδα βόλεϊ του Γ.Σ.Αμαρουσίου.

8. Σκίτσα των Σ.Μάγνη και Α.Τουφφερή δημοσιευμένα στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας ΤΟ ΦΩΣ, Τρίτη 29 Ιουνίου 1926 αρ.φ. 5149.

9. Β΄ Πανθρακικοί Αγώνες Ξάνθης, Ιούνιος 1924. Δίπλωμα 2ης θέσης του δρόμου 27 χιλιομέτρων (Πόρτο Λάγος – Ξάνθη) στον Ξανθιώτη Στάθη Αβραμίδη. Η μαρτυρία του Γαβρίλη Βογιατζή περιέχει μια δόση υπερβολής, μάλλον λόγω εντοπιότητας του αθλητή. Κάτω αριστερά υπογράφει ο πρόεδρος της Ελλανόδικης Επιτροπής Α.Τουφφερής (με δύο φ όπως το γαλλικό του όνομα) και κάτω δεξιά υπογράφει ο Γενικός Διοικητής Θράκης – Υπουργός Πέτρος Ν.Ευριπαίος. Οι αγώνες τελέστηκαν επί δημαρχίας Γεώργιου Μαυρομιχάλη. Αρχείο Θωμά Εξάρχου.

10. Τελευταία ημέρα Β΄Πανθρακικών Αγώνων στη Ξάνθη το 1924. Στο άρθρο του Ι.Λιάπη αναφέρεται, μεταξύ των άλλων, ότι ο αθλητής του δρόμου Πόρτο Λάγος – Ξάνθη Αβραμίδης Στάθης, έφτασε μισή ώρα σχεδόν μετά τον πρώτο Ανδρόνικο Αντωνίου. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΝΕΑ Θεσσαλονίκη Πέμπτη 3 Ιουλίου 1924, αρ.φ.109 σελ 1.

11. Ο Σοφοκλής Μάγνης προπονητής και αρχηγός της Ελληνικής Εθνικής Στίβου, που συμμετέχει στην Ολυμπιάδα του 1924 στο Παρίσι.

Αριστερά ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Ιούνιος 1924 έτος Β' αρ.φ. 1

Δεξιά ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Ιούλιος 1924 έτος Β' αρ.φ. 2 σελ 13

12. Από αριστερά Σταμάτης Γραμμενίδης(;), Κώστας Παπαστεργίου, Σοφοκλής Μάγνης, Κώστας Τριανταφυλλίδης και Άγγελος Καραλής στο Στάδιο του Ορφέα Ξάνθης το 1927. Αρχείο Θ.Εξάρχου.

13. Ο Δημογέροντας και μεγαλέμπορος Ξάνθης Ανδρέας Κ.Τσάντης, από τη θέση του αντιπροέδρου του Ορφέα συνεργάζεται στενά με τον Αλ. Τουφφερή και τον Σ.Μάγνη. Θεωρείται ένας από τους δημιουργούς των επιτυχιών του συλλόγου. Ο γιος του, ο Κωνσταντίνος Α.Τσάντης είναι εξαιρετικός δρομέας και άλτης του Ορφέα Ξάνθης, με σύντομη όμως αθλητική καριέρα. Για πρώτη φορά καταγράφεται στην ελληνική αθλητική γραμματεία τον Ιούλιο του 1923, στους Α΄Πανθρακικούς Αγώνες που έγιναν στη Κομοτηνή. Πήρε μέρος σ' αυτούς σαν έφηβος και στο δρόμο των 80μ κατέλαβε την τρίτη θέση. Με την ανδρών στους Β΄Πανθρακικούς (Ξάνθη, Ιούνιος 1924) στα 100μ παίρνει το χρυσό με χρόνο 12΄΄3, το χρυσό στα 4Χ100μ και στο ύψος το αργυρό με πρώτο τον άτυχο Γ.Κουρμουλή. Ο Κωνσταντίνος είναι ένα από τα δύο παιδιά του Δημογέροντα Ξάνθης Ανδρέα Κ.Τσάντη και προς το τέλος της δεκαετίας του '20 εκλέγεται μέλος της διοίκησης του συλλόγου. Δυστυχώς ο μεγάλος Ξανθιώτης αθλητής είχε τραγικό, αλλά ηρωικό τέλος. Οι Γερμανοί το 1944 τον εκτελούν στην Αθήνα, για την εθνική ηρωική δράση του ενάντια στους κατακτητές. Η φωτογραφία του Α.Τσάντη είναι απ' το περιοδικό ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Φεβρουάριος 1925. Στο κέντρο ο Κ.Τσάντης απ' τη βιβλιογραφία του Θ.Εξάρχου (αρχείο Ουρανίας Τσάντη – Παπανικολάου) και δεξιά ο ίδιος απ' το περιοδικό ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Δεκέμβριος 1924 σελ 8.

14. Γεώργιος Κουρμουλής, ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα του Ορφέα, στο φωτογραφείο του Γεώργιου Κεσσίνη το καλοκαίρι του 1924. Ένας τραυματισμός στο δεξιό γόνατο, θα του διακόψει άδοξα την πολλά υποσχόμενη ανοδική αθλητική του πορεία. Το σήμα της λύρας το βλέπουμε στις φανέλλες των αθλητών του Ορφέα μέχρι το τέλος του 1924. Από το 1925 και μετά το σήμα του συλλόγου είναι ένα Ο, που εμπεριέχει ένα κεφαλαίο Ξ. Ο πολυνίκης Γεώργιος Κουρμουλής κάνει συλλογή κυπέλλων στους Β΄Πανθρακικούς, που έγιναν στη Ξάνθη στις 28-29-30/6/1924. Συγκεκριμένα : μήκος 1ος Γ.Κουρμουλής – τριπλούν 1ος Γ.Κουρμουλής – ύψος 1ος Γ.Κουρμουλής – Λιθοβολία 1ος Γ.Κουρμουλής - χρυσό στα 4Χ100μ με την ομάδα του Ορφέα. Ασφαλώς ο Ορφέας κι ο ελληνικός στίβος στερήθηκαν πρόωρα ένα σπουδαίο αθλητή. Στις λίστες των νικητών στους Πανθρακικούς Αγώνες μετά το 1924, δεν ξαναβλέπουμε δυστυχώς τ' όνομα Κουρμουλής.

15. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Φεβρουάριος 1925, αθλητική κίνηση στη Ξάνθη και Γυμνασιακοί Αγώνες.

16. Ο gentleman πολυνίκης και πολυσύνθετος αθλητής των ελληνικών στίβων του Μεσοπολέμου, όπως αποκαλούσαν τον Χαράλαμπο Οικονόμου οι αθλητικοί συντάκτες της εποχής του. Σήμερα θα ήταν ένας σπουδαίος δεκαθλητής. Παραθέτω ένα ενδεικτικό χρονικό της μεγάλης αθλητικής του καριέρας, από στοιχεία που έχω συγκεντρώσει.

Α΄ Πανθρακικοί 12-13-14-15/7/1923, Κομοτηνή : μήκος εφήβων 1ος Χ.Οικονόμου. Β΄Πανθρακικοί 28-29-30/6/1924 στη Ξάνθη, όπου ο Οικονόμου αγωνίζεται ως έφηβος : μήκος 1ος Χ.Οικονόμου – ύψος 1ος Χ.Οικονόμου – τριπλούν 1ος Χ.Οικονόμου – σφαίρα 1ος Χ.Οικονόμου – 4Χ100μ αργυρό με την ομάδα του Ορφέα.

Γ΄Πανθρακικοί 28-29-30/6-1/7/1925 στη Κομοτηνή, ο Οικονόμου με την ανδρών : ακόντιο 1ος Χ.Οικονόμου – λιθοβολία 1ος Χ.Οικονόμου – ύψος 1ος Χ.Οικονόμου - τριπλούν 2ος Χ.Οικονόμου.

Α΄Παμμακεδονικοί Αγώνες 13-14-15/9/1925 : ύψος 1ος Χ.Οικονόμου – ακόντιο 1ος Χ.Οικονόμου.

Β΄Στρατιωτικοί Πανθρακικοί Αγώνες 12-13/9/1926, Ξάνθη : ύψος 1ος Χ.Οικονόμου Δ΄Σ.Σ.- ακόντιο 1ος Χ.Οικονόμου – τριπλούν 1ος Χ.Οικονόμου – λιθοβολία 1ος Χ.Οικονόμου – σφαίρα 2ος Χ.Οικονόμου – μήκος 2ος Χ.Οικονόμου.

Δ΄Πανθρακικοί 27-28-29-30/6/1926, Ξάνθη : ακόντιο 1ος Χ.Οικονόμου – μήκος 2ος Χ.Οικονόμου – λιθάρι 2ος Χ.Οικονόμου – ύψος 2ος Χ.Οικονόμου – πένταθλο 2ος Χ.Οικονόμου.

Ε΄Πανθρακικοί Ιούλιος 1927,Δράμα : λιθοβολία 1ος Χ.ΟΙκονόμου. Πανελλήνιοι Στίβου 1927, Θεσ/νίκη : χρυσό ο Χ.Οικονόμου στα 4Χ400.

Ζ΄Πανθρακικοί 30/6-1-2/7/1929,Ξάνθη : πένταθλο 1ος Χ.Οικονόμου - ακόντιο 2ος Χ.Οικονόμου.

Η΄Πανθρακικοί 15-16-17/8/1930,Αλεξανδρούπολη : ύψος 1ος Χ.Οικονόμου 1.70 (ρεκόρ Βόρειας Ελλάδας) – λιθοβολία 1ος Χ.Οικονόμου (το ρεκόρ λιθοβολίας Βόρειας Ελλάδας το κατέχει ο ίδιος με 19.16μ) – ακόντιο 3ος Χ.Οικονόμου.

Στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Βόρειας Ελλάδας, Θεσ/νίκη Σεπτέμβριος 1930 ο Χ.ΟΙκονόμου τραυματίζεται.

Θ΄Πανθρακικοί Καβάλα 28-29-30/ 6/1931 : ακόντιο 2ος Χ.Οικονόμου.

Αριστερά απ' το αρχείο Θ.Εξάρχου και δεξιά ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Ιούλιος 1925.

17 Κωνσταντίνος Κιουτσούκαλης, υψηλού επιπέδου Ξανθιώτης πολύπλευρος αθλητής κι ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα του Μεσοπολέμου.

Β΄Πανθρακικοί 1924, Ξάνθη : ακόντιο 1ος Κιουτσούκαλης.

Γ΄Πανθρακικοί 1925, Κομοτηνή : 100μ 1ος Κ.Κιουτσούκαλης – επί κοντώ 1ος Κ.Κιουτσούκαλης.

Α΄Παμμακεδονικοί 1925, Θεσ/νίκη : 110μ εμπόδια 1ος Κ.Κιουτσούκαλης – επί κοντώ 2ος Κ.Κιουτσούκαλης.

Δ΄Πανθρακικοί 1926, Ξάνθη : επί κοντώ 2ος Κ.Κιουτσούκαλης.

Ε΄Πανθρακικοί 1927, Δράμα : επί κοντώ 3ος Κ.Κιουτσούκαλης – 110μ εμπόδια 2ος Κ.Κιουτσούκαλης.

Πανελληνιο Πρωτάθλημα Στίβου 1927 : 110μ εμπόδια 2ος Κ.Κιουτσούκαλης. Ζ΄Πανθρακικοί 1929, Ξάνθη : πένταθλο 2ος Κ.Κιουτσούκαλης. Ο αείμνηστος Στ.Ιωαννίδης στην περίφημη σκυταλοδρομία 4Χ400 του Πανελλήνιου πρωταθλήματος στίβου ανδρών του 1927 στη Θεσ/νίκη, στη θέση του Χ.Οικονόμου έχει τον Κων/τίνο Κιουτσούκαλη (Λεύκωμα 1958, σελ.93).

18 Ο ταλαντούχος δρομέας κι εμποδιστής πρωταθλητής στίβου του Ορφέα Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, ήρθε από την Αδριανούπολη στη Ξάνθη το 1922. Το 1926 εισάγεται στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και αποφοιτά το 1932. Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμου υπηρετεί ως έφεδρος Υπίατρος και το Μάρτιο του 1941 στο Τεπελένι, σε ηλικία 37 ετών, χάνει ηρωικά τη ζωή του. Η προτομή του ήρωα Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη βρίσκεται στην Κεντρική Πλατεία της Ξάνθης.

Από την πλούσια αθλητική του παρουσία καταγράφω μερικές από τις επιδόσεις του. Γ΄Πανθρακικοί 1925, Κομοτηνή : 110μ εμπόδια 1ος Κ.Τριανταφυλλίδης – 400μ 1ος Κ.Τριανταφυλλίδης – 800μ 1ος Κ.Τριανταφυλλίδης.

Α΄Παμμακεδονικοί Σεπτέμβριος 1925, Θεσ/νικη : 300μ 1ος Κ.Τριανταφυλλίδης – μήκος 2ος Κ.Τριανταφυλλίδης – 800μ 3ος Κ.Τριανταφυλλίδης.

Δ΄Πανθρακικοί 1926, Ξάνθη : 800μ 1ος Τριανταφυλλίδης. Ζ΄Παναθήναια 1926 : 3ος Κ.Τριανταφυλλίδης.

Πανελλήνιοι Στίβου 1927 : χρυσό στα 4Χ400 με την ομάδα του Ορφέα Ξάνθης (Χασιρτζόγλου-Τριανταφυλλίδης-Οικονόμου-Καραλής).

Ε΄Πανθρακικοί 1927, Δράμα : 400μ εμπόδια 2ος Κ.Τριανταφυλλίδης.

Αριστερά, “ο παρεπιδημών ενταύθα αθλητής ...”, ο Τριανταφυλλίδης είναι κάτοικος Αθηνών λόγω σπουδών στην Ιατρική Σχολή (1926 – 1932). ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Κυριακή 26 Σεπτ 1926 αρ.φ.21 σελ 2.

Δεξιά, Παναθήναια Οκτώβριος 1926 : 1ος Μπεναρδής – 2ος Καρυοφύλλης – 3ος Τριανταφυλλίδης. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Κυριακή 10 Οκτ 1926 αρ.φ.23 σελ 8,9.

19 Ο διακεκριμένος δρομέας μικρών και μεσαίων αποστάσεων του Ορφέα Μάρκος Χασιρτζόγλου, άφησε ανάγλυφο αποτύπωμα αθλητικής αξιοσύνης με τις επιδόσεις και τις επιτυχίες του.

Α΄Παμμακεδονικοί Σεπτέμβριος 1925 : 800μ 2ος Μ.Χασιρτζόγλου.

Γ΄Πανθρακικοί 1925, Κομοτηνή : 800μ 3ος Μ.Χασιρτζόγλου – 400μ 2ος Μ.Χασιρτζόγλου. Δ΄Πανθρακικοί 1926,Ξάνθη : 1500μ 2ος Μ.Χασιρτζόγλου.

Ε΄Πανθρακικοί 1927, Δράμα : 800μ 1ος Μ.Χασιρτζόγλου.

Πανελλήνιοι Στίβου 1927, Θεσ/νίκη : σκυταλοδρομία 4Χ400μ χρυσό ο Μ.Χασιρτζόγλου με την ομάδα του Ορφέα (Χασιρτζόγλου-Τριανταφυλλίδης-Οικονόμου-Καραλής) 3΄53΄΄0 κι ακολούθησαν οι ομάδες των δύο μεγαλυτέρων συλλόγων της χώρας, του Πανελληνίου Γ.Σ 3΄53΄΄4 και του Εθνικού Γ.Σ.Αθηνών 3΄55΄΄0. Ο αείμνηστος Στ.Ιωαννίδης γράφει, πως στη θέση του Χ.Οικονόμου είναι ο Κ.Κιουτσούκαλης. Αυτή η κούρσα των 4Χ400μ εκτιμώ ότι είναι το σπουδαιότερο αθλητικό επίτευγμα του Ορφέα στις σκυταλοδρομίες.

Β΄Στρατιωτικοί Πανθρακικοί Αγώνες (Ξάνθη, Ιούνιος 1928) : 1500μ 1ος Μ.Χασιρτζόγλου. Πρωτάθλημα Βόρειας Ελλάδας 1929, Θεσ/νίκη : 4Χ100μ αργυρό με τον Ορφέα (Χασιρτζόγλου-Φεράτ-Νετζίπ-Καραλής) – 4Χ200μ αργυρό με τον Ορφέα (Χασιρτζόγλου-Παχείδης-Νετζίπ-Καραλής) – σκυταλοδρομία 1500μ (800-400-200-100) αργυρό με τον Ορφέα (Χασιρτζόγλου-Φεράτ-Νετζίπ-Παχείδης) – 4Χ400μ χρυσό με τον Ορφέα 3΄47΄΄8 (Χασιρτζόγλου-Φεράτ-Νετζίπ-Καραλής).

Ζ΄Πανθρακικοί 1929,Ξάνθη : 4Χ400μ χρυσό με τον Ορφέα (Χασιρτζόγλου-Νετζίπ-Λαλάγκας-Καραλής) ...

Αριστερά με στρατιωτική στολή το 1928 απ' τη βιβλιογραφία Θ.Εξάρχου (αρχείο Στρ.Χασιρτζόγλου) και

Δεξια ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Ιούλιος 1925.

20 Ο άλτης Αρσένιος Ρεπαντάς, μεγάλο αθλητικό όνομα του Μεσοπολέμου στο Βορειοελλαδικό χώρο.

Γ΄Πανθρακικοί 1925,Κομοτηνή : μήκος 1ος Αρ.Ρεπαντάς – τριπλούν 1ος Αρ.Ρεπαντάς. Α΄Παμμακεδονικοί Σεπτέμβριος 1925, Θεσσαλονίκη : μήκος 1ος Αρ.Ρεπαντάς – τριπλούν 3ος Αρ.Ρεπαντάς.

Δ΄Πανθρακικοί 1926, Ξάνθη : μήκος 1ος Ρεπαντάς. Στην παρέλαση των αθλητών, στους Δ΄Πανθρακικούς του 1926, σημαιοφόρος του Ορφέα φέρεται να είναι ο Αρσένιος Ρεπαντάς. Στη δεκαετία του 1930 γίνεται προπονητής του ιστορικού συλλόγου.

21 Α΄ Παμμακεδονικοί Αγώνες στο Στάδιο του Ηρακλή Θεσσαλονίκης το 1925. Από αριστερά, Θ.Παπαμιλτιάδης, Κ.Κιουτσούκαλης, ΣοφοκλήςΜάγνης, Μ.Χασιρτζόγλου, Κ.Τριανταφυλλίδης.

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Νοέμβριος 1925 σελ 9.

22 Ο πολύπλευρος υψηλόσωμος αθλητής του Ορφέα Ξάνθης Σταμάτης Γραμμενίδης, διακρίνεται στους στίβους από τα μέσα της δεκαετίας του '20. Το 1925 συμμετέχει σαν έφηβος στους Γ΄Πανθρακικούς και κατακτά το χρυσό στο λιθάρι και το αργυρό στο ύψος. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Ιούλιος 1925.

23 Παντελής Χατζηγρηγορίου, ένας σημαντικός αθλητής μεγάλων αποστάσεων του Ορφέα Ξάνθης στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '20. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Νοέμβριος 1925.

24 Ο Κορνήλιος Αλβανόπουλος αξιόλογος αθλητής του Ορφέα μεσαίων, μεγάλων αποστάσεων και ποδηλασίας. Στους Β΄Στρατιωτικούς Πανθρακικούς Αγώνες (Ξάνθη, Ιούνιος 1928) στην ποδηλατοδρομία κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο.

ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Ιούλιος 1925.

25 Ιωάννης Πασχαλίδης, σημαντικός αθλητής του Ορφέα Ξάνθης στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '20. Οι παλιοί Ξανθιώτες πρόσκοποι θα τον θυμούνται από την πολύχρονη ενασχόλησή του με τον προσκοπισμό κι οι παλιοί ...Δον Ζουάν κι επίδοξοι γαμπροί της Ξάνθης από την πανέμορφη κόρη του, την Γιόλα! ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Ιούλιος 1925.

26 Κωνσταντίνος Παπαστεργίου του Οδυσσέα, αξιόλογος δρομέας ταχύτητας του Ορφέα Ξάνθης. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Ιούλιος 1925.

27 Σημαντικός άλτης και ρίπτης αθλητής του Ορφέα του δεύτερο μισού της δεκαετίας του '20, ο Θεοχάρης Μπίκας του Κωνσταντίνου. Γεννήθηκε το 1904 και πέθανε πολύ νέος το 1931. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ 1925.

28 Οι αθλητές του Φίλιππου Καβάλας, που συμμετείχαν στους Δ' Πανθρακικούς Αγώνες το 1926 στη Ξάνθη. Κάτω δεξιά με λίγη προσπάθεια διαβάζουμε : Οι συμμετέχοντες αθληταί εις τους Δ' Πανθρακικούς Αγώνας. Εν Ξάνθη τη 27 – 30 Ιουνίου 1926. Πηγή διαδίκτυο.

29 Αριστερά, η σύγκριση με αντίστοιχα γήπεδα του εξωτερικού, περιέχει ισχυρή δόση δημοσιογραφικής υπερβολής! Ωστόσο για να είμαστε δίκαιοι, το αντίστοιχο Στάδιο του Ηρακλη Θεσσαλονίκης της ίδιας εποχής δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια “ξέφραγη” αλάνα, που βρισκόταν στο χώρο του σημερινού Πανεπιστημίου. Συγκεκριμένα ήταν μεταξύ του Χημείου και του κεντρικού κτηρίου της Φιλοσοφικής (παλιό οθωμανικό Ινταντιέ). Γράφει για το ανακαινισμένο Στάδιο του Ορφέα, που βλέπουμε σε φωτο του 1926, ο Ξανθιώτης ανταποκριτής του μηνιαίου περιοδικού “ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ”, Νοέμβριος 1923 σελ.9-10. “Το Γυμναστήριον της Ξάνθης χάριν εις τον έξοχον αθλητικόν νου του Προέδρου του Μουσικογυμναστικού Συλλόγου Ορφεύς κ.Αλεξάνδρου Τουφερή, του αναμορφωτού και θεμελιωτού της αθλητικής ιδέας και αθλητικής κινήσεως εν τη πόλει μας ... “ και συνεχίζει ο ανταποκριτής σχετικά με τα έργα επέκτασης και διαμόρφωσης του Σταδίου, ότι χρησιμοποιούνται “επτά τον αριθμόν ντεκοβίλ δια την εκχωμάτωσιν και επιχωμάτωσιν του γηπέδου ...”. Υπενθυμίζεται ότι τα ντεκοβίλ είναι μικρά χειροκίνητα μεταλλικά οχήματα ανακλινόμενου κάδου, που κινούνται σε σταθερές σιδηροτροχιές. Για το ενδιαφέρον των Ξανθιωτών αρχόντων προς τον Ορφέα, γράφει ο διακεκριμένος αθλητικός συντάκτης και διοικητικός παράγοντας του Μεσοπολέμου Δημητρός Δάλλας στο φύλλο της εφημερίδας ΒΡΑΔΥΝΗ της 23ης Σεπτεμβρίου του 1927, “Αι Αθήναι πρέπει να ζηλεύουν ... ένα Δήμαρχο υπερφίλαθλο, όστις δια μόνο τον Ορφέα διαθέτει ετησίως 150.000δρχ...”. Σημ. Εννοεί τον Δήμαρχο Ευριπίδη Χασιρτζόγλου. Περιμετρικά του αγωνιστικού χώρου διακρίνονται οι δύο σειρές ξύλινων κερκίδων. Η φωτογραφία είναι απ' το περιοδικό ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Κυριακή 11 Ιουλίου 1926 σελ 8.

Δεξιά, Στάδιο Ηρακλή Θεσσαλονίκης ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Κυριακή 30 Ιανουαρίου 1927 αρ.φ.39 σελ 15. Πάνω αριστερά το σημερινό “Γενικό Νοσοκομείο Γεώργιος Γεννηματάς” και ψηλά στο κέντρο, τα Κοιμητήρια “Ευαγγελίστρια”.

30 Έπαθλα των Δ΄Πανθρακικών Αγώνων του 1926 στη Ξάνθη, που απένειμε στους νικητές στις 30 Ιουνίου ο Μητροπολίτης Ξάνθης Πολύκαρπος ο Ψωμιάδης. Οι αγώνες είχαν πρωτοφανή επιτυχία, όπως γράφει ο τύπος της εποχής και συμμετείχαν 12 ομάδες με 158 αθλητές συνολικά. Στην έναρξη των αγώνων παρέστη ο δικτάτορας Πάγκαλος. Τρία χρόνια αργότερα στο ίδιο Στάδιο έγιναν οι Ζ΄Πανθρακικοί Αγώνες, στη διάρκεια των οποίων έγινε το παρακάτω κωμικοτραγικό επεισόδιο στο αγώνισμα της λιθοβολίας. Εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, φύλλο της 5ης Ιουλίου 1929 σελ.2 : “ Λιθοβολία – 1ος Ωρολογάς Ηρακλέους 16,96 1/2μ – 2ος Ανδρέου Ορφέως Ξάνθης 16,96 1/2μ – 3ος Ζαχαρόπουλος Ορφέως Σερρών 16,49μ.Εις το αγώνισμα τούτο επέτυχον την αυτήν ρίψιν οι δύο πρώτοι Ωρολογάς και Ανδρέου. Ως εκ τούτου τοις επεβλήθη να κάμωσι μπαράζ μιας βολής προς ανάδειξιν του πρώτου, όπερ και εγένετο επιτυχόντος του Ωρολογά. Δια την τοιαύτην ενέργειαν επήλθε διαφωνία μεταξύ των Κριτών και της Ελλανοδίκου Επιτροπής εις ην περενέβη ο Αλυτάρχης κ.Ορεσίτροφος. Η διαφωνία ακολούθως έλαβε μορφήν επεισοδίου και οι Κριταί θεωρήσαντες εαυτούς ως θιγέντας υπέβαλλον τας παραιτήσεις των”.

Αριστερά περιοδικό ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Κυριακή 11 Ιουλίου 1926 σελ 9.

Δεξιά μετάλλιο από τους Δ' Πανθρακικούς Αγώνες στη Ξάνθη το 1926. Αρχείο Τριαντάφυλλος Παπαδάκης από “παλιές φωτογραφίες Ξάνθης”.

31 Οι μικροί νικητές των Παιδικών Αγώνων Ξάνθης το 1926 φωτογραφίζονται με τον προπονητή τους Σοφοκλή Μάγνη, που μόλις διακρίνεται στο κέντρο. Μέσα στην ομάδα των μικρών αθλητών, ίσως, βρίσκεται ο μετέπειτα διακεκριμένος αθλητής και Γυμναστής Ξάνθης Νικόλαος Παταγιάννης (1914-1995). ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Κυριακή 5 Σεπτ 1926 σελ 8,9.

32 Αριστερά αφίσσα Βαλκανικών Αγώνων, που διοργανώνει ο ΣΕΓΑΣ – Αθήνα 1929.

Δεξιά σύνθεση ομάδων σκυταλοδρομίας Εθνικής Στίβου, που πρώτευσαν στους Βαλκανικούς Αγώνες του 1929 στην Αθήνα. Ο Άγγελος Καραλής συμμετέχει στις ομάδες σκυταλοδρομίας της Εθνικής, δίπλα στα μεγάλα ονόματα του ελληνικού sprint του Μεσοπολέμου. Είναι ο μόνος Έλληνας αθλητής που συμμετέχει και στις τρεις σκυταλοδρομίες, ενδεικτικό στοιχείο της μεγάλης αθλητικής αξίας του. Συναθλητές του είναι, ο φτερωτός Ρένος Φραγκούδης, ο Μάντικας, ο Βαμβακάς, ο Κορρές, ο Μοιρόπουλος κι ο Πολιουδάκης. Ο τελευταίος είναι αδελφός της “Μις Κομοτηνή” Καίτης Πολιουδάκη, που στον διαγωνισμό καλλιστείων του 1929 αναδείχτηκε “Μις Μακεδονία-Θράκη”. Πηγή διαδίκτυο.

33 Άλλη μία πανελλήνια αναγνώριση του Άγγελου Καραλή, του Ξανθιώτη υπεραθλητή. Τον ακολουθεί από κοντά κι επάξια ο Ξανθιώτης διάδοχός του Κ.Παχείδης ή Παχίδης. Το 1929 στους Ζ΄Πανθρακικούς ο Άγγελος Καραλής με χρόνο 11΄΄ στα 100μ, είχε ισοφαρίσει την πανελλήνια επίδοση. Στη λίστα των 100μ κακώς αναγράφεται ο αριθμός 4, αφού οι τρεις τελευταίοι αθλητές έχουν τον ιδιο χρόνο 11¨2 και συνεπώς είναι 3οι.Από τους έξι φτερωτούς κατοστάρηδες, οι δύο είναι Ξανθιώτες. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ Τετάρτη 1 Ιουλίου 1931 αρ.φ.217.

34 Κορρές – Μάντικας – Φραγκούδης (Κύπριος), τρεις μεγάλοι Έλληνες αθλητές στίβου του Μεσοπολέμου και συναθλητές στην Εθνική ομάδα με τον Άγγελο Καραλή.

35 Παρέλαση αθλητών στίβου σε Πανθρακικούς Αγώνες. Προηγείται η ομάδα του Ορφέα Ξάνθης κι έπονται οι ομάδες του ΠΑΟΚ και του Ηρακλή. Στους Πανθρακικούς συμμετείχαν ομάδες απ' όλη τη Βόρεια Ελλάδα, καθώς επίσης κι αθλητές μεγάλων μονάδων του Στρατού. Αρχείο Σάκη Πανταζή.

36 Αθλητές στίβου του Ορφέα Ξάνθης τον Αύγουστο του 1931. Στο κέντρο ο έφορος της ομάδας Κωνσταντίνος Τσάντης και δεξιά ο προπονητής Αρσένιος Ρεπαντάς. “Παλιές φωτογραφίες Ξάνθης”, αρχείο Σίμου Παπαδόπουλου.

37 Στο κέντρο το κτήριο της παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης, πρώην Ινταντιέ – Σχολή Στελεχών Διοίκησης κατά την Οθωμανική περίοδο. Βρίσκεται στην οδό Εθνικής Αμύνης, πάνω απ' την πλατεία Συντριβανίου και χτίστηκε το 1887-8 με σχέδια του αρχιτέκτονα Vitaliano Poselli. Αριστερά το γήπεδο του Ηρακλή και δεξιά το γήπεδο του ΠΑΟΚ σε φωτογραφία του τέλους της δεκαετίας του 1920. Πηγή διαδίκτυο.

Επιλεγμένα δημοσιογραφικά τεκμήρια, που συμπληρώνουν την εργασία.

α. Ο πρόεδρος του Ορφέα Αλέξανδρος Τουφφερής σχεδιάζει και προγραμματίζει την υλοποίηση της αύξησης της έκτασης και της διαμόρφωσης του γηπέδου, σε σύγχρονο στάδιο με κατάλληλες προδιαγραφές. Άμεσοι συνεργάτες του είναι ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ανδρέας Τσάντης κι ο γενικός γραμματέας Γεώργιος Μπασιούδης. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Αθήνα, Νοέμβριος 1923 αρ.φ.6 σελ 9,10.

β. Ο “Ορφεύς” Ξάνθης συμμετέχει στους Α' Παμμακεδονικούς Αγώνες στη Θεσσαλονίκη το 1925, που τελέστηκαν στο γήπεδο του ιστορικού Ηρακλή. Στ' αποτελέσματα των αγώνων βλέπουμε τα ονόματα των Ξανθίων νικητών όπως : Ρεπαντάς, Οικονόμου, Τριανταφυλλίδης, Αϊβαζιάν, Χασιρτζόγλου και Κιουτσούκαλης. Η “Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινοπολιτών – ΑΕΚ” Θεσ)νίκης είναι ο πρόδρομος του ΠΑΟΚ. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Αθήνα, Σεπτέμβριος 1925 έτος Γ' αρ.φ. 4 σελ 10,11.

γ. Δ' Πανθρακικοί Αγώνες 1926, στο σύγχρονο Στάδιο του Ορφέα Ξάνθης. Με κόκκινη υπογράμμιση οι Ξάνθιοι αθλητές, που κατέκτησαν την πρώτη θέση. Κάτω δεξιά βλέπουμε τη “Θρακική Σκυταλοδρομία” (την βρίσκουμε και σαν Βαλκανική Σκυταλοδρομία) κι αυτή είναι των 3000μ δλδ 1500 – 800 – 400 – 200 – 100. Νικήτρια ομάδα η ΑΕΚ Θεσσαλονίκης (πρόδρομος του ΠΑΟΚ).

Ο Άγγελος Καραλής είναι ο κυρίαρχος των Δ' Πανθρακικών Αγώνων. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Αθήνα, Ιούλιος 1926 έτος Δ' αρ.φ. 2 σελ 5.

δ. Ζ' Παναθήναια 1926 με συμμετοχή πολλών μεγάλων αθλητών της εποχής όπως : Παντελίδης, Μπεναρδής, Νικολαΐδης, Καρυοφύλλης, Κράνης κ.α. Οι δύο πρώτοι αθλητές των 100μ στους Πανθρακικούς της ίδιας χρονιάς, έχουν πολύ καλύτερο χρόνο από τον πρώτο νικητή των Παναθήναιων στο ίδιο αγώνισμα. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ Αθήνα, Σεπτέμβριος 1926 έτος Δ' αρ.φ. 4 σελ 7.

ε. Στο συγκριτικό πίνακα (μέσα στον κόκκινο κύκλο) φαίνεται καθαρά, ότι οι επιδόσεις των Πανθρακικών Αγώνων είναι καλύτερες γενικά απ' αυτές του Πανελλήνιου Πρωταθλήματος. Ο χρόνος των 100μ στους Πανελλήνιους είναι 11'' 3/5 δλδ 11'' 6/10. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Αθήνα, Κυριακή 11 Ιουλίου 1926 σελ 10.

στ. Στους Ζ' Πανθρακικούς Αγώνες 1-2-3 Ιουλίου 1929 το λαμπρό αστέρι του Ελληνικού Στίβου Άγγελος Καραλής κατακτά πέντε χρυσά μετάλλια (100 – 200 – 400 – μήκος – 4χ400) κι ένα αργυρό στα 4χ100.

Στους προκριματικούς των 100μ με χρόνο 11'' ισοφαρίζει την πανελλήνια επίδοση (2η από αριστερά στήλη).

Τη νικήτρια ομάδα του Ορφέα στα 4χ400 αποτελούσαν οι δρομείς, Χασιρτζόγλου – Νετζήπ – Λαλάγκας – Καραλής.

Γράφει ο ανταποκριτής της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Σταύρος Βλαχόπουλος για τον μεγάλο αθλητή στην 5η στήλη, “Δια μίαν ακόμη φοράν εθαυμάσθη ο Καραλής του Ορφέως Ξάνθης, όστις ανεδείχθη πολυνίκης αθλητής επιτυχών τέσσαρας πρώτας νίκας και χαρίσας εις τον (Ορφέα) πρώτην νίκην της σκυταλοδρομίας 4χ400.

Ο ακατάβλητος αυτός αθλητής εδέχθη τας ζητωκραυγάς ολοκλήρου του φίλαθλου κόσμου.”

Στο κάτω μέρος της τελευταίας στήλης διαβάζουμε : “Σκυταλοδρομία 4χ400. Μεταξύ Ορφέως Ξάνθης, ΠΑΟΚ, Ερμού Αλεξανδρουπόλεως, Ηρακλέους, Φιλίππων Καβάλλας, πρώτη ο Ορφεύς Ξάνθης με επίδοσιν 3' 41'' 3/5 νέα Πανθρακική επίδοσις, Χασιρτζόγλου, Νετζήπ, Λαλάγκας και Καραλής όστις έδωκε και την πρώτην νίκην εις τη ομάδα του Ορφέως.”

Στ' αποσπάσματα υπάρχουν μερικά τυπογραφικά λάθη όπως π.χ. στη 2η στήλη ο Καραλής αναφέρεται ως Καραμαλής στο “άλμα εις μήκος” και στην 3η στήλη ο Κιουτσούκαλης του Ορφέα Ξάνθης αναφέρεται, ως αθλητής του Αισχύλου Καβάλας.

Στην 4η στήλη ο συντάκτης της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Π.Γεωργίου περιγράφει το πρόβλημα κατάταξης των Λιθοβόλων αθλητών, του Ωρολογά του Ηρακλή και του Ανδρέου του Ορφέα, που προέκυψε καθώς και το επεισόδιο μεταξύ αλυτάρχη και κριτών. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Θεσσαλονίκης Δευτέρα 1 – Τρίτη 2 – Τετάρτη 3 Ιουλίου 1929 αρ.φ.6108-9-10.

ζ. Στους προκριματικούς των 100μ ο Άγγελος Καραλής με χρόνο 11'' ισοφαρίζει την Πανελλήνια επίδοση. ΒΡΑΔΥΝΗ Τρίτη 2 Ιουλίου 1929 αρ.φ. 2780 σελ 4.

Δεξιά, εντυπωσιακή περιγραφή των 400μ, όπου ο Καραλής υπολείφθηκε της Πανελλήνιας επίδοσης κατά 0.4''. ΒΡΑΔΥΝΗ Τετάρτη 3 Ιουλίου 1929 αρ.φ. 2781 σελ 5

Η αρχική εργασία μου Ο Ξανθιώτης Άγγελος Καραλής – το λαμπρό αστέρι του ελληνικού στίβου, αναρτήθηκε στην ομάδα κοινωνικής δικτύωσης “παλιές φωτογραφίες Ξάνθης” τον Οκτώβριο του 2016.

Η παρούσα εργασία, η οποία έχει βασιστεί στην αρχική, έχει αναδιαταχθεί κι έχει εμπλουτισθεί με νέο πληροφοριακό υλικό.

Σημείωση

Θερμά ευχαριστώ την γυναίκα μου Ευγενία Ροΐδου – Χούμα, για τη συμβολή της στη σύνθεση φωτογραφιών κι έντυπων αποσπασμάτων εποχής, καθώς και στην διαδικτυακή δημοσίευση της εργασίας.

Θεσσαλονίκη Απρίλιος 2018

Μανώλης Σ.Χούμας